PALLIALIEF

ONGENEESKUNDE

Lieve dokter, 

Fijn dat je even tijd neemt om deze brief te lezen, ik weet dat je het retedruk hebt. De reden dat ik je schrijf: ik heb een vraag. Of eigenlijk een verzoek. Het gaat om iets delicaats, maar ik waag het erop. Je bent tenslotte wel wat gewend. En daarbij, jij en je collega’s kunnen zo veel. Jullie hebben met z’n allen járen gestudeerd en een schat aan kennis en kunde opgedaan, die je elke dag inzet om mensen beter te maken. Want je hebt gezworen dat je iemand die ziek is altijd zal helpen. Door (be)handelend op te treden. Dus dat doe je dan ook. Dank je wel daarvoor. Je hebt mijn liefste al heel lang heel goed geholpen, en dat doe je nog steeds. Dat is fijn, wij zijn blij met al jouw geneeskunde, en met die van je collega’s. Maar nu wil ik je iets anders vragen. Mijn lief merkt namelijk sinds een poosje dat haar koek langzaam opraakt. Nee, nee, hij is nog niet op, dus nogmaals, goed dat je volhoudt en blijft nadenken over alternatieve behandelingen die haar nog meer tijd van leven kunnen geven. Maar hij raakt dus wel op, die koek. Dat dat een keer ging gebeuren wisten we heus wel. Het is alleen…langzamerhand wordt steeds voelbaarder dat het ook echt gebeurt. En nu wil ik jou dus vast vragen of je óók iets kunt met ongeneeskunde. 

 

Misschien zegt die term je niet meteen iets, ik heb ‘m zelf verzonnen. Wat ik ermee bedoel: de kunst van het als dokter bewegen in een gebied waarin er door jou niet (meer) behandelend op te treden valt. Je weet wel, het donkerste stuk van het sowieso al best donkere bos waarin jouw patiënt terecht komt als die ongeneeslijk en dodelijk ziek blijkt te zijn. 

 

Onze eerste kennismaking met de kracht van ongeneeskunde was bij dokter Els. Dokter Els was neuroloog, ze liep tegen de zestig, ze droeg een vrij grote lichtpaarse bril, en ze was niet onze hoofdbehandelaar. Dat was jij namelijk, en je stuurde ons ongeveer vijf jaar geleden naar haar toe omdat gecheckt moest worden of er met spoed iets moest met uitzaaiingen in de wervelkolom. Dokter Els had het dossier gelezen, maar ze kende ons nog niet. ‘Vertel eens’, zei ze. Dat deden we, allebei met trillende kinnetjes – het was vlak na de diagnose. Terwijl we praatten schoof dokter Els haar computer opzij. Af en toe stelde ze een vraag, rustig en verkennend. Toen we klaar waren met ons relaas zette ze oprecht aangedaan haar bril af en zei: ‘wat ontzettend verdrietig voor jullie, en wat zou ik willen dat we je beter konden maken’. Daarna zette ze haar bril weer op en verwees ons met spoed naar radiologie.

 

Wij hebben het nog steeds wel eens over dokter Els, en over hoe bijzonder het was wat ze deed. Met haar geneeskundige (lichtpaarse) bril op kon ze eigenlijk niks doen, althans niks dat zou leiden tot een oplossing (lees: genezing, met de schrik vrij, hoera, een knalfeest, en dan weer dolgelukkig het leven in). En tóch deed ze iets: ze luisterde, was realistisch, voelde mee, vroeg dingen. Ze bleef heel duidelijk dokter, maar dan eentje met een ongeneeskundige (en nog altijd lichtpaarse) bril op. Met haar zachte ogen achter die bril zag ze ons, dwalend in dat donkere bos waarin we zomaar ineens terecht waren gekomen, en ze liep een stukje mee. Dat was groots, ook al kon ze verder ook niet zoveel met dat hele fucking bos, behalve een paar acuut naar beneden vallende takken opvangen.

 

Ik weet niet of dokter Els speciale cursussen ongeneeskunde had gevolgd of zoiets. Je zou het haar nog kunnen vragen misschien, hoewel ik vrees dat ze inmiddels met pensioen is. Maar goed. Lieve dokter, zou jij, als wij straks in het donkerste stuk van het bos zitten, willen doen als dokter Els? Gewoon met ons mee blijven lopen, realistisch zijn, meevoelen, dingen vragen, en hier en daar misschien iets met een afbrekende tak. Kortom, in al je ongeneeskunde blijven handelen als dokter. Doen wat je kunt, ook al kun je niks doen. Blijven handelen, ook al kun niet meer behandelen. 

 

Dank je wel en lieve groetjes.